Gerecenseerd

360 kiest een aantal door de buitenlandse pers beschreven concerten, voorstellingen, boeken, films en exposities die naar Nederland of België komen.

Jackson en het fenomeen van verkeerde intimiteit

Fotografie met een disclaimer

FOTOGRAFIE | Alison Jackson was net afgestudeerd aan het Londense Royal College of Art toen prinses Diana in 1997 stierf. De intensiteit van het verdriet van de natie fascineerde en verontrustte haar. ‘Diana was zo sterk aanwezig in ons leven, als een lid van onze familie,’ vertelt ze. ‘Door de pers hadden we het gevoel heel dicht bij haar te staan, maar in feite stond ze heel ver van ons af.’ Ze besloot om via de fotografie dit ‘fenomeen van veronderstelde intimiteit met beroemdheden’ te onderzoeken, schrijft LA Times.

Daarmee was ze eigenlijk haar tijd ver vooruit. Ze begon foto’s te maken die visualiseerden ‘wat bloeide en op de loer lag in de collectieve verbeelding’. Diana die haar middelvinger naar de camera opsteekt. Diana en vriend Dodi Fayed die elegante, nonchalante poses aannemen aan weerszijden van een baby, ogenschijnlijk die van hen.

De media veroordeelden haar werk, maar drukten de foto’s af op ‘precies die plekken die voor nieuws waren gereserveerd’

De media veroordeelden haar werk, maar drukten de foto’s af op ‘precies die plekken die voor nieuws waren gereserveerd’, aldus het dagblad uit Los Angeles. Jackson besloot verder te gaan op deze tour, en maakte met de hulp van lookalikes foto’s die zo overtuigend zijn dat kijkers ‘zeker wisten dat ze koningin Elizabeth II echt had betrapt terwijl ze geld uit een geldautomaat haalde, of Kanye die Kim in een corrigerende onderbroek helpt, of Donald Trump in het gezelschap van Ku Klux Klan-mannen met een kap op’. Zelf dringt Jackson er met disclaimers bij haar werk, zoals ‘This is not Donald Trump’, op aan dat wat we zien niet echt is – daarbij ook verwijzend naar Magrittes pijp die geen pijp is.

Een van de gedachten achter haar werk is dat ‘nep het nieuwe echt is’, citeert The Guardian; ‘En mensen als Donald Trump en Kim Kardashian maken het ons makkelijk: ze zijn half echt, half karikatuur.’

Volgens Jackson, die bekendstaat om haar controversiële uitspraken en dan ook, zo vertelt de Londense krant, ‘regelmatig bijna wordt gearresteerd’, begon ze te fotograferen omdat ze ‘fotografie haat. Ik vind het een bedrieglijk, glibberig en onbetrouwbaar medium dat je verleidt te geloven dat wat je ziet echt is’, aldus Daily Mail. Waar ze aan toevoegt: ‘Dat is toch eigenlijk precies waar het in Los Angeles om draait?’ 

Truth is Death, van 23 maart tot 15 september 2024 te zien in Fotomuseum aan het Vrijthof in Maastricht.

Door Laura Weeda

360 kiest een aantal door de buitenlandse pers beschreven concerten, voorstellingen, boeken, films en exposities die naar Nederland of België komen.

Verhalen vertellen op het dak

Plezierig aandenken aan een onplezierige tijd

Literatuur | Tijdens de eerste lockdown van de covidpandemie verzamelden New Yorkse flatgenoten zich ’s avonds op het dak om hun steun aan hulpverleners te betuigen door op potten en pannen te slaan. Later begonnen ze elkaar verhalen te vertellen waarin ze ook iets over zichzelf moesten prijsgeven. Dit gegeven vormde het uitgangspunt voor het boek Fourteen Days. Zesendertig schrijvers leverden een bijdrage, onder wie Margaret Atwood en Preston Douglas, die gezamenlijk de redactie voerden.  

Het boek doet Alex Clark in The Guardian denken aan de Decamerone van Boccaccio en aan ‘de grote roman over het leven in een appartement: Het leven een gebruiksaanwijzing van George Perec’. Volgens Clark keren in elk verhaal van Fourteen Days ‘het meedogenloze verdriet en de onzekerheid van begin 2020 terug. Spookverhalen wedijveren met verhalen over verloren liefde, ruige hondenverhalen met het alledaagse, zwarte humor met het zoete en sentimentele. Het eindresultaat is een immens plezierig product van een immens onplezierige tijd.’ 

‘Kwesties als immigratie, racisme, politiegeweld en PTSS komen allemaal aan bod in deze monologen,’ staat te lezen op de site 24heuresdulivre. ‘Dankzij Atwood en Preston komt de lezer niet in de verleiding om telkens te kijken wie welk hoofdstuk heeft geschreven.’ De criticus concludeert dat ‘de naden misschien glad zijn, maar dat het wel een gekke lappendeken heeft opgeleverd’. 

Samen leveren ze het bewijs dat de verhalen die we achterlaten ons menselijk maken.

Ook Rob Merrill van The Washington Post houdt het op ‘een allegaartje, zoals te verwachten met drie dozijn schrijvers’. Wat ze gemeen hebben, is dat ze proberen ‘het zinloze te begrijpen en orde te scheppen in de wanorde. Samen leveren ze het bewijs dat de verhalen die we achterlaten ons menselijk maken.’ 

In The Scotsman geeft Stuart Kelly aan dat hij het lezen van Fourteen Days als een spelletje beleefde: ‘Wie schreef wat? Nou, probeer dan maar eens het verschil tussen Dave Eggers en John Grisham uit te leggen.’ Meer algemeen heeft hij er veel plezier aan beleefd: ‘Al zit het er dik in dat geen enkele lezer van elk verhaal zal genieten.’ 

Fourteen days, 36 auteurs, onder redactie van Margaret Atwood en Douglas Preston, vertaald door Liedwien Biekmann als Veertien dagen, verscheen in februari bij De Arbeiderspers. 

Door Diederik Samwel 

360 kiest een aantal door de buitenlandse pers beschreven concerten, voorstellingen, boeken, films en exposities die naar Nederland of België komen.

De trauma’s en vitaliteit van Palestijnse vrouwen

Soualem vervalt niet in oriëntalisme

DOCUMENTAIRE | Ze is bekend van de Amerikaanse serie Succession, als de nooit volledig betrouwbare vrouw van mediamagnaat Logan Roy, om wie alles draait. Maar in de documentaire Bye Bye Tiberias laat Hiam Abbass een heel andere kant van zichzelf zien. Voor de camera van haar dochter, de Frans-Algerijns-Palestijnse regisseur Lina Soualem, ‘duikt de actrice in een verleden dat is getekend door de pijn van ballingschap’. Soualems zoektocht naar de levens en gemeenschappelijke trauma’s van de vrouwen in haar familie wordt door de Arabische pers volop geprezen. De Libanese site Raseef22 meent dat ‘het heel belangrijk is dat (…) cinema alles vertegenwoordigt wat er is gebeurd, wat er gebeurt en wat er zal gebeuren in Palestina’.

Abbass groeide op in Palestina, dat ze verliet om haar droom te verwezenlijken: actrice worden. Aan het begin van de film staat ze met haar gezicht naar de camera van haar dochter, ‘ondergedompeld in wit licht, pratend over haar liefde voor kunst, film, komedie, maar naarmate de film vordert en richting het ouderlijk huis in Palestina beweegt, wordt de sfeer warmer, zoals dat past bij Arabische huizen. Een warmte waar iedereen in de diaspora naar terugverlangt’, aldus Raseef22.

Vervolgens neemt Lina haar moeder mee naar Deir Hanna, het dorp dat nu in Israël ligt (vlak bij Tiberias), waar haar voorouders tijdens de Nakba in 1948 uit wegvluchtten. Vanaf dat moment klinken er ook andere stemmen, een overgrootmoeder, grootmoeder, moeder, tantes. Soualem maakt volgens Al Jazeera op ‘briljante wijze’ gebruik van oude homevideo’s, die ze vermengt met hedendaagse beelden en foto’s uit archieven. 

Dit levert veel hartverscheurende scènes op, schrijft New Arab

Dit levert veel hartverscheurende scènes op, schrijft New Arab. Zoals het verhaal van Abbass’ tante die tijdens de Nakba van haar familie werd gescheiden en sindsdien gedwongen in een vluchtelingenkamp in Syrië leeft, waar ze vrijwel niets voor haar kunnen betekenen.

Toch, meent het pan-Arabische platform, is de film bovenal een ‘prachtig portret van vier generaties vrouwen: hij vertegenwoordigt het trauma dat ze hebben geërfd, maar ook de banden van liefde, de gemeenschappelijke geschiedenis en de herinneringen die ons altijd zullen verenigen met de dierbaren die ons zijn voorgegaan’. De zwaarte van dit verleden wordt verzacht door ‘de lichtheid en humor die tussen de actrice en haar zussen bestaat’.

Ook Al Jazeera prijst de kracht en vitaliteit van de zussen, en volgens Raseef22 behoedt deze aanpak Soualem ervoor in oriëntalisme te vervallen; ‘ze toont de menselijkheid van deze vrouwen en hoe ze er ondanks hun beproevingen in zijn geslaagd hun doelen te bereiken’. 

Door Laura Weeda

360 kiest een aantal door de buitenlandse pers beschreven concerten, voorstellingen, boeken, films en exposities die naar Nederland of België komen.

Hoe een lichte tenor atletisch en scherp blijft

Ongemakkelijke seksliedjes

Muziek | ‘Een optreden in de pauze van de Super Bowl, de Olympus van de Amerikaanse popmuziek; als dat geen comeback is…’ Zo omschrijft Aida Baghernejad de lancering van Coming Home, het nieuwe album van rapper annex R&B-ster Usher (45) in Musikexpress. ‘En jawel, hij schrijft nog steeds ongemakkelijke seksliedjes en wil weer dolgraag knuffelen in bed. Tegelijkertijd bewijst hij met deze verbazingwekkend smaakvolle productie dat hij met zijn ongelooflijke vocale vaardigheden nog altijd relevant is.’

‘Puur showmanschap in plaats van creatief vernuft en esthetische visie. De twintig tracks vormen een beetje een opgeblazen puinhoop’

Paul Attard van Slant Magazine is minder enthousiast: ‘Puur showmanschap in plaats van creatief vernuft en esthetische visie. De twintig tracks vormen een beetje een opgeblazen puinhoop.’ Voor The New York Times typeert Jon Pareles Ushers muziek als ‘langzaam wiegende soul en gesynthetiseerde pop in een eenentwintigste-eeuws jasje. Bovendien is hij er heel bedreven in om artiesten als Beyoncé, Alicia Keys en Burna Boy naar zijn studio te lokken.’ 

De criticus van de Franse muzieksite Zimbalam weet zeker dat Usher ‘nooit een druppel melk heeft gedronken. Anders was zijn lichte tenor dertig jaar na zijn debuut nooit zo atletisch en scherp gebleven.’  

Coming Home, het negende album van Usher Raymond IV, verscheen half februari. Concert op 22 april 2025: Ziggo Dome, Amsterdam.

Door Diederik Samwel

360 kiest een aantal door de buitenlandse pers beschreven concerten, voorstellingen, boeken, films en exposities die naar Nederland of België komen.