‘We zijn uniek, maar delen een world in common’

Het beste en het beroemdste uit de hedendaagse Afrikaanse fotografie is te zien in A World in Common in het Wereldmuseum Rotterdam, een viering van het beeld dat vorig jaar bejubeld werd in het Londense Tate Modern.

De door het Wereldmuseum aangeduide ‘verkenning van het dynamische landschap’ van de Afrikaanse fotografie betreft fotografen van Marokko tot Zuid-Afrika en uit de hele Afrikaanse diaspora, die in alle mogelijke vormen en disciplines fotografie inzetten om een verhaal te vertellen over identiteit, geboortegrond en hun continent in een postkoloniale wereld.

Bij veel van deze fotografen gaat het werk niet zozeer over het vastleggen van een uiterlijke realiteit, schreef Laura Cunnings in The Guardian toen A World in Common vorig jaar opende in het Tate Modern, samengesteld door de Brits-Ghanese curator internationale kunst Osei Bonsu. De kleuren, de voor toeschouwers ‘leuke maskers’ – ze geven uitdrukking aan een innerlijke realiteit die niet alleen over koloniale erfenissen gaat, maar ook over tradities die bijna allemaal zijn uitgewist.

Moderne mode vermengt zich met historische beelden van geketende arbeiders; Afrikaans spiritualisme vermengt zich met christendom en islam. Verleden, heden, toekomst – het wordt allemaal één.

Tipo Passe (paspoort) van de Angolese kunstenaar Edson Chagas is een verzameling portretten op paspoortformaat van in moderne kleren gestoken modellen die traditionele Bantoe-maskers dragen die hij kocht van een verzamelaar. De maskers worden in zijn composities ontdaan van hun oorspronkelijke betekenis en bekritiseren scherp de vermarkting van een eeuwenoude cultuur.

‘Mijn werkelijkheid is niet dezelfde als die ons vaak wordt voorgeschoteld op westerse foto’s,’ zei wijlen Rotimi Fani-Kayode, wiens sensuele portretten Europese schilderconventies laten samensmelten met iconografie, en ceremoniële gewaden met moderne fetisjkleding.

Voor Aïda Muluneh, een van de leidende figuren in de Afrikaanse fotografie, bestaan Afrikanen op heel veel verschillende manieren – hedendaags en traditioneel – en delen ze een gemeeschappelijke wereld.

A World in Common, Wereldmuseum Rotterdam, t/m 25 augustus, in samenwerking met Tate Modern in Londen.