Elke week pluist de redactie van 360 een actuele gebeurtenis voor je uit aan de hand van de internationale pers. Deze week kijken we naar de Eurozone, waar de inflatie voor het eerst sinds 2021 onder de 2 procentnorm is gezakt. Betekent dit ook dat het inflatiespook voorlopig is bedwongen?
Dit artikel verscheen woensdag in de nieuwsbrief, exclusief voor abonnees. Wil je elke week op de hoogte blijven? Neem dan een (proef)abonnement – tijdelijk al vanaf €1,50 per maand – op 360 Magazine.
Wat zijn de huidige inflatiecijfers?
‘De inflatie in de eurozone is vorige maand gedaald tot 1,8 procent en is daarmee voor het eerst in drie jaar onder de doelstelling van de Europese Centrale Bank (ECB) uitgekomen’, schreef Financial Times op 1 oktober naar aanleiding van de cijfers over september gepubliceerd door Eurostat, het Europese bureau voor de statistiek. Volgens het zakenblad versterkt deze laatste daling, na de 2,2 procent van augustus, ‘de verwachting van een renteverlaging’ tijdens de volgende ECB-vergadering op 17 oktober. De markten ‘verwachten dat de ECB haar rentetarieven met een kwart procentpunt zal verlagen tot 3,25 procent’, na een eerste verlaging in juni en nog een in september. De belangrijkste doelstelling van de centrale bank is prijsstabiliteit en daarom streeft ze naar een inflatiecijfer van onder de 2 procent.
‘Opnieuw zijn er grote verschillen tussen de jaarlijkse inflatiecijfers voor de afzonderlijke eurolanden’
De grote Europese economieën laten inflatiecijfers zien van minder dan 2 procent, waaronder Duitsland (1,8 procent), Spanje (1,7 procent), Frankrijk (1,5 procent) en Italië (0,8 procent). In Nederland blijft de inflatie onverminderd hoog met 3,3 procent. De inflatie in de eurozone is daarmee ‘ op het laagste niveau sinds begin 2021’. Europa kende ‘een piek van 10,6 procent in oktober 2022, als gevolg van de stijging van de energie- en voedselprijzen na de inval van Rusland in Oekraïne’.
‘Opnieuw zijn er grote verschillen tussen de jaarlijkse inflatiecijfers voor de afzonderlijke eurolanden’, schrijft Handelsblatt. ‘Eurostat toont een zeer hoog cijfer van 4,5 procent voor België en een zeer laag cijfer van 0,2 procent voor Ierland.’
Waardoor is de inflatie gedaald?
‘De inflatie in de eurozone is sterker gedaald dan verwacht’, aldus Handelsblatt. In een prognose van persbureau Reuters werd namelijk gesteld dat de inflatie in september op 1,8 procent zou liggen. De huidige daling is grotendeels het gevolg van dalende energieprijzen, die met 6 procent ten opzichte van vorig jaar zijn gedaald. ‘De kerninflatie, exclusief energie, voedsel en tabak, daalde licht van 2,8 procent in augustus naar 2,7 procent in september. De inflatie in de dienstensector, een belangrijke indicator van de binnenlandse prijsdruk, bleef echter hoog op 4 procent, iets lager dan de 4,1 procent in augustus,’ schrijft FT.
Uitzicht op de Europese Centrale Bank en de skyline van Frankfurt. – © Charlotte Venema / Unsplash
Jörg Krämer, hoofdeconoom van de Duitse Commerzbank, tegen Handelsblatt: ‘Het was duidelijk dat de inflatie ver onder de grens van twee procent zou dalen door de daling van de energieprijzen. Het is echter opmerkelijk dat de inflatie ook zonder de volatiele prijzen voor energie en voedsel is gedaald.’
Naast lagere energieprijzen hebben hogere leenkosten ook geholpen om de inflatie te bedwingen, schrijft The Economist. Wereldwijd hebben centrale banken hun rentes verhoogd, waardoor lenen op de kapitaalmarkt duurder werd en bedrijven minder gingen investeren. Het gevolg hiervan was dat er minder geld in omloop kwam en de vraag naar producten en diensten daalde. Ook is na de coronapandemie het aanbod van veel producten en diensten weer gestegen, waardoor de prijzen stabiliseren, zo benadrukt columnist Frank Wiebe van Handelsblatt. ‘De daling van de inflatie is misschien minder een succes voor de centrale banken dan ze zichzelf zouden willen toeschrijven.’
Waardoor zouden de prijzen weer omhoog kunnen schieten?
The Guardian waarschuwt dat de inflatie zo maar weer zou kunnen gaan stijgen, nu wereldwijde toeleveringsketens onder druk staan door conflicten, stakingen en problemen op belangrijke vaarroutes voor de internationale scheepvaart. Een daling in het aanbod zorgt immers voor stijgende prijzen.
‘Scheepvaartmaatschappijen worden geconfronteerd met talloze problemen, van het conflict in het Midden-Oosten en de droogte in Midden-Amerika [waardoor er problemen zijn met het Panamakanaal] tot stakingen in de VS, en bedrijven vinden het moeilijker – en duurder – om voorraden te vervoeren’, schetst de Britse krant.
Laten we eerst kijken naar het Midden-Oosten. De oplaaiende conflicten in het Midden-Oosten hebben al hun impact op het handelsverkeer via de Rode Zee. Het verkeer via deze belangrijke scheepvaartroute is met twee derde gekelderd sinds de aanvallen op schepen door Houthi-rebellen vorig jaar begonnen. Hiervoor was de route goed voor 12 procent van alle wereldwijde handel, aldus The Guardian.
Een boot met Houthi-strijders verlaat de haven van Al-Salif aan de Rode Zee. – © Yahya / Arhab / EPA
Veel bedrijven, waaronder grote rederijen als Maersk, laten de route vrijwel volledig links liggen en kiezen in plaats daarvan om via de Kaap de Goede Hoop te varen, wat de reis tien dagen langer maakt en aanzienlijke kosten met zich meebrengt.
Een nieuwe opflakkering van de spanningen in het Midden-Oosten in de afgelopen dagen heeft de vrees doen ontstaan dat nog meer schepen de route zullen mijden, maar Peter Sand, hoofdanalist bij het platform voor scheepvaartanalyse Xeneta, zegt tegen de Britse krant dat de laatste escalatie een kleinere impact zal hebben, omdat de meeste containerschepen de Rode Zee al mijden. Hij waarschuwt echter dat ‘een verdere verslechtering van de politieke situatie betekent dat een grootschalige terugkeer van containerschepen naar de Rode Zee verder uit het zicht lijkt’.
‘Beleidsmakers en beleggers moeten zich bewust zijn van het risico dat inflatie niet snel saai wordt’
Ook op die andere belangrijke vaarroute, het Panamakanaal, zijn er problemen. Het verkeer door de vaarweg die de Atlantische Oceaan met de Grote Oceaan verbindt ‘is gedaald nadat een droogteperiode de exploitant eerder dit jaar dwong om het aantal schepen dat erdoorheen kon varen te verlagen van 36 naar 20 per dag’, bericht The Guardian.
Volgens The Economist is een dreigende handelsoorlog ook een mogelijke factor die de inflatie omhoog zou kunnen stuwen. ‘Donald Trump heeft een algemeen tarief van 10 procent beloofd als hij terugkeert in het Witte Huis (…). De heffing en eventuele vergeldingsmaatregelen van China zullen de importkosten opdrijven.’ Ook wijst het zakenblad naar klimaatverandering en toenemende investeringen in groene infrastructuur als een reden voor stijgende prijzen van grondstoffen. Voor de energietransitie zijn namelijk veel materialen nodig.
‘Beleidsmakers en beleggers moeten zich bewust zijn van het risico dat inflatie niet snel saai wordt,’ stelt ook Tomasz Wieladek, Europees hoofdeconoom bij T Rowe Price in Financial Times.
