360/em> kiest een aantal door de buitenlandse pers beschreven concerten, voorstellingen, boeken, films en exposities die naar Nederland of België komen.
Aandacht voor Mussolini in een verdeeld Italië
Het deed de hoofdrolspeler van M ‘pijn’ zijn rol te spelen
SERIE – Al eerder bleek dat ‘de figuur van Mussolini publieke belangstelling garandeert, meestal in de vorm van een controverse’, schrijft de katholieke Italiaanse krant Avvenire. Dat geldt evengoed voor de serie M: Il figlio del secolo (‘M: de zoon van de eeuw’), een bewerking van Antonio Scurati’s gelijknamige roman over de Italiaanse dictator, geregisseerd door de Brit Joe Wright, die sinds begin januari op het Italiaanse Sky Atlantic te zien is. ‘Niet alleen de serie is zeer geslaagd, ook de controverse eromheen is de moeite waard’, merkt de centrumlinkse krant La Repubblica op. De kijkers zijn verdeeld op basis van hun politieke ideeën, ‘rechts heeft de serie zelfs bekritiseerd omdat deze niet “benadrukt” dat het fascisme ook goede dingen heeft gedaan’. Il Giornale stipt aan dat de M in de titel van de serie voor Mussolini staat, ‘maar, gezien de tijd waarin we leven, evengoed voor Meloni’.
De conservatieve Giornale noemt de serie ‘zeer onderhoudend’, maar bekritiseert Marinelli’s houding
Al voor de uitzending van de eerste aflevering regende het kritiek op de hoofdrolspeler, Luca Marinelli, nadat deze in een interview met Corriere della Sera had gesproken over de ‘pijn’ die hij voelde bij het spelen van zijn rol. De conservatieve Giornale noemt de serie ‘zeer onderhoudend’, maar bekritiseert Marinelli’s houding, hoe ‘buitengewoon’ die ook acteert. Als hij Mussolini niet had willen spelen, had hij het niet moeten doen, aldus het Romeinse dagblad. De vergoeding die de acteur voor de rol ontving moet ‘de pijn hebben verzacht’. Als tegenvoorbeeld noemt de krant de Zwitserse acteur Bruno Ganz, die ‘een dictator speelde [Adolf Hitler in Der Untergang, 2004] zonder daarover te zeuren’.
Il Giornale hekelt verder ‘het protest van een geëngageerd schrijver tegen de poster van de serie, waarop een gigantische Mussolini-arm de Hitlergroet brengt’. De recensent noemt deze houding ‘merkwaardig’, aangezien links van het fascisme ‘een reden om te overleven’ heeft gemaakt en ‘de anti-Mussolini-boeken van Scurati verdedigt, maar niets over Mussolini wil horen of van hem wil zien’.
Volgens het liberale dagblad Il Sole 24 Ore krijgt de voormalig dictator niet te veel aandacht: ‘Sommigen merken terecht op dat Mussolini tot een tijd behoorde waarin er nog ideologieën bestonden en leiders de logica van de machtspolitiek volgden. Maar die van nu beschouwen zichzelf nog steeds als de koningen van de wereld en sluiten geweld evenmin uit als het gaat om het beschermen van hun belangen, zoals te zien is in de kwesties rond Groenland en Panama.’
Vrouwen in een verloren utopie
Ontheemd, gedemonteerd en herbouwd
FOTOGRAFIE – Na een gesprek met een van hun vrienden die in Zweden lesgeeft aan jonge migranten, besloten fotografen Sarah Cooper en Nina Gorfer dat ze de vrouwen over wie ze hoorden wilden spreken en hun verhalen wilden vastleggen. De afgelopen veertien jaar reisde het duo onder andere naar Argentinië, IJsland, Kirgizië en Qatar om met vrouwen uit verschillende culturen te spreken over hun herinneringen, feminisme, migratie, ontwrichting en de kneedbaarheid van identiteit. Geïntrigeerd door het idee dat de wereld van vandaag in een staat van verloren utopie verkeert, zo schrijft de Zweedse site Hasselblad, begonnen de kunstenaars zich te verdiepen in de betekenis van die utopie, die in de adolescentie zou kunnen worden beleefd. Ze richtten zich dan ook op ‘een jongere generatie vluchtelingen’, citeert The Guardian Gorfer: ‘Een groep meisjes die normaal gesproken niet wordt gehoord.’
Cooper en Gorfer vroegen hun protagonisten om een kledingstuk mee te nemen dat deel uitmaakt van hun familie en cultuur. Door hun abrupte verhuizing hadden veel vrouwen niet veel meer kunnen redden dan wat ze in hun zakken konden stoppen: een sleutel uit Damascus, een sjaal van een grootmoeder. ‘Zoals een utopische samenleving zou worden gedeconstrueerd en herbouwd, werden ook de meisjes gedemonteerd en herbouwd, waarbij ze zichzelf uit een denkbeeldige utopische wereld sneden en er weer in plakten’, omschrijft Hasselblad het creatieve proces.
‘Wat betekent het om deel uit te maken van verschillende culturen, maar tot geen ervan volledig te behoren?’
Pas na vele gesprekken volgden de foto’s, waarin de vrouwen ‘het verleden, het heden en de toekomst’ belichamen, aldus CNN Style. ‘Elke vrouw heeft zich moeten aanpassen aan een nieuwe cultuur. Uit hun portretten, die ruim 1,80 meter hoog zijn, spreekt een verenigd gevoel van menselijkheid.’
‘Wat betekent het om ontheemd te zijn? Wat betekent het om deel uit te maken van verschillende culturen, maar tot geen ervan volledig te behoren?’ verwoordt The Swarthmo Review de vragen die Cooper en Gorfers tentoonstelling Between These Folded Walls, Utopia oproept. Sommige portretten doen denken aan de dagboekschilderijen van Frida Kahlo, vindt The Guardian, zoals Segal and the Tiger, waarop een jonge vrouw over haar schouder reikt om voor ons half verborgen aantekeningen te maken.
Veel van de foto’s zijn geïnspireerd op klassieke schilderijen, en ook het zestiende-eeuwse maniërisme wordt als belangrijke invloed genoemd. CNN Style maakt ten slotte een verwijzing naar het Latijns-Amerikaanse magisch realisme van Gabriel García Márquez en Isabel Allende.
Between These Folded Walls, Utopia, t/m 18 mei in museum CODA, Apeldoorn.
Noorse jongensbende in de Tweede Wereldoorlog
De vage grens tussen helden en schurken
Literatuur – Voor zijn roman De onwaardigen verdiepte bestsellerauteur Roy Jacobsen, die met De onzichtbaren in 2017 als eerste Noor de shortlist van de Booker Prize haalde, zich in de ruim driekwart van zijn landgenoten die ‘onverschillig’ waren tijdens de Duitse bezetting in de Tweede Wereldoorlog. ‘Maar wat waren ze dan aan het doen, degenen die noch schurken noch helden waren?’, luidt volgens Ingrid Bentzrud van Dagbladet de hamvraag in ‘een boek van een verbluffend goede verteller, dat leest als een thriller’. In Göteborgs-Posten antwoordt Johan Werkmäster dat het in deze ‘warme en vermakelijke roman’ draait om een groep ‘ondeugende’ jongens uit een arbeidersmilieu die ‘hun tijd besteden aan stelen en het plegen van misdaden die geld en voedsel opleveren’. Gaandeweg komt het tot gewapende overvallen en zelfs moorden. ‘Bij gebrek aan morele richtlijnen wordt het steeds moeilijker om uit elkaar te houden wie deelneemt aan het verzet en wie verraad pleegt.’ Daarmee zet Jacobsen ‘de deur open naar een deel van de werkelijkheid dat niet strookt met de geschiedschrijving’, schrijft Johanne Boesdal voor de Deense literaire site BOG. ‘Hij probeert te vertellen hoe complex de oorlogsomstandigheden waren, zonder duidelijke slachtoffer- of schurkenrollen.’
‘Hij probeert te vertellen hoe complex de oorlogsomstandigheden waren, zonder duidelijke slachtoffer- of schurkenrollen’
Niels Dichov Lund van het Deense POV International zijn vooral de ‘briljant gedetailleerde stemmings- en situatiesignalen van een gedreven en stijlbewuste auteur’ bijgebleven. Wel betrapt hij Jacobsen op ‘te veel einddrama’ en moet die oppassen voor ‘een belerende toon’. Hij concludeert dat ‘hedendaagse oorlogen ons er voortdurend aan herinneren dat buitensporige omstandigheden en mentale turbulentie niet alleen tot het verleden behoren.’ ‘Realistische oorlogsliteratuur’, vindt Jytte Kjær Schou van Historie Online. Ze vermoedt dat Jacobsen zich zo ‘volledig kan onderdompelen in deze wereld en vertrouwd is met geweld en zorg voor elkaar’, omdat hij zelf ooit deel uitmaakte van een jongensbende.
De onwaardigen van Roy Jacobsen is in een vertaling van Maud Jenje verschenen bij De Bezige Bij.
Schotse rockers gaan er ouderwets tegenaan
Geen revolutie, maar een heerlijke madeleine
POPMUZIEK – Twintig jaar geleden vergaarde de Schotse band Franz Ferdinand wereldfaam met stevige, aanstekelijke rock vol tempowisselingen. Na zeven jaar stilte verscheen onlangs hun zesde album, The Human Fear.
Volgens Guy Stevens van Het Nieuwsblad staat er geen vervaldatum op Franz Ferdinand: ‘De Schotten vliegen er opnieuw als bezetenen in, met dansbare gitaren en pakkende refreinen. Ze schieten raak zoals ze op hun debuut deden.’ In The Observer constateert Phil Mongredien dat het inbrengen van ‘vers bloed’ frontman Alex Kapranos en bassist Bob Hardy hoorbaar goed heeft gedaan: ‘Het bruist van de ideeën, manische energie en een frisheid die op vorige albums afwezig was. Sommige nummers verdienen het om de dansvloer te vullen.’
Een korte, pittige maar uiteindelijk ongelijke collectie nummers’
Amélie Revert schrijft voor Le Devoir dat de band trouw aan zichzelf is gebleven: ‘Dit album brengt geen revolutie teweeg, maar heeft het effect van een heerlijke madeleine van Proust. Sterker nog, misschien hebben we meer waardering voor de geruststellende dan voor de avontuurlijke nummers.’
‘Een korte, pittige maar uiteindelijk ongelijke collectie nummers’, vindt John Meagher in The Irish Independent: ‘Een paar tracks blijven in de tweede versnelling hangen, maar er zit nog steeds genoeg goudstof tussen.’
Franz Ferdinand, The Human Fear (V2 Records). Concerten: 1 maart, Antwerpen; 3 maart, Amsterdam.
+ There are no comments
Add yours